Doktor nauk prawnych

Rada Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II nadała 14 lutego 2017 r. Dariuszowi P. Kale, właścicielowi kancelarii LexKała stopień naukowy doktora nauk prawnych, na podstawie obronionej publicznie dysertacji doktorskiej "Koncepcja normatywna klauzuli porządku publicznego", napisanej pod kierunkiem dr hab. Jacka Widło, prof. KUL przy  Katedrze Międzynarodowego i Europejskiego Prawa Prywatnego.

 

Spis treści pracy

WSTĘP. 11

WYKAZ SKRÓTÓW... 17

CZĘŚĆI

KLAUZULA PORZĄDKU PUBLICZNEGO W KODEKSIE POSTĘPOWANIA CYWILNEGO.. 19

ROZDZIAŁ I19

ZAGADNIENIA OGÓLNE.. 19

1. Występowanie klauzuli porządku publicznego w kodeksie postępowania cywilnego i prawie upadłościowym.. 19

2. Geneza klauzuli porządku publicznego. 20

3. Rys historyczny klauzuli porządku publicznego w kodeksie postępowania cywilnego. 22

3.1. Postępowanie ze skargi kasacyjnej22

3.2. Postępowanie ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. 24

3.3. Postępowanie ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia w postępowaniu nieprocesowym.. 26

3.4. Przeprowadzanie dowodów i doręczenia. 27

3.5. Uznawanie orzeczeń sądów państw obcych. 29

3.6.  Ugoda. 30

3.7. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego. 31

3.8. Postępowanie o uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej33

3.9.  Wnioski historyczno-prawne. 34

4. Definicja legalna klauzuli porządku publicznego. 38

5. Funkcja klauzuli porządku publicznego. 41

5.1. Funkcja ochronna. 41

5.2. Funkcja kontrolna. 43

5.3. Funkcja wewnętrzna. 44

5.4. Funkcja zewnętrzna. 45

6. Kontrola merytoryczna w świetle klauzuli porządku publicznego. 45

6.1. Zakres kontroli ze względu na podmiot46

6.2. Zakres kontroli ze względu na przedmiot46

6.3.  Kontrola w sądownictwie polubownym.. 48

6.3.1. Kontrola wyroku sądu polubownego. 48

6.3.1.1. Konieczność dokonywania kontroli z urzędu. 48

6.3.1.2. Wpływ zakresu kontroli na powszechność korzystania z arbitrażu. 49

6.3.1.3. Zakres kontroli50

6.3.1.4. Kontrola ustaleń faktycznych w świetle doktryny prawa. 52

6.3.1.5. Kontrola ustaleń faktycznych w świetle judykatury. 53

6.3.1.6. Stanowisko własne. 58

7. Występowanie klauzuli porządku publicznego w prawie wybranych państw europejskich. 59

7.1. Prawo niemieckie. 59

7.2. Prawo francuskie. 64

7.3. Prawo angielskie. 67

7.4. Wnioski prawno-porównawcze. 70

ROZDZIAŁ II

CHARAKTER PRAWNY KLAUZULI PORZĄDKU PUBLICZNEGO.. 73

1. Klauzula porządku publicznego jako klauzula generalna. 73

1. 1. Pojęcie klauzuli generalnej73

1.2. Rys historyczny klauzul generalnych. 74

1.3. Cechy klauzuli generalnej76

1.4. Funkcje klauzul generalnych. 79

1.5. Kwalifikacja klauzuli porządku publicznego. 81

2. Klauzula porządku publicznego a inne zwroty ustawowe. 83

2.1. Praworządność. 84

2.2. Interes społeczny. 87

2.3. Interes publiczny. 88

2.4. Porządek publiczny. 90

2.5. Polski porządek prawny. 93

2.6. Wnioski95

Rozdział III

KONCEPCJE TEORETYCZNOPRAWNE KLAUZULI PORZĄDKU PUBLICZNEGO JAKO KLAUZULI GENERALNEJ. 97

1. Klauzula zasad współżycia społecznego. 97

1. 1. Występowanie zasad współżycia społecznego w systemie prawa. 97

1.2. Geneza i historia umieszczenia zasad współżycia społecznego w prawie polskim.. 99

1.3. Zasady współżycia społecznego jako klauzula generalna. 102

1.4. Treść klauzuli zasad współżycia społecznego. 104

1.5. Koncepcje stosowania klauzuli zasad współżycia społecznego. 108

1.5.1. Podstawy aksjologiczne. 108

1.5.2. Koncepcja normatywna i sytuacjonistyczna w doktrynie prawa. 110

1.5.2.1. Rys historyczny konkretyzowania zasad współżycia społecznego przez Sąd Najwyższy. 110

1.5.2.2. Normatywna koncepcja zasad współżycia społecznego. 111

1.5.2.3. Sytuacjonistyczna koncepcja zasad współżycia społecznego. 112

1.5.2.4. Wnioski113

1.5.3. Koncepcja normatywna i sytuacjonistyczna w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. 114

1.5.4. Koncepcja normatywna i sytuacjonistyczna w orzecznictwie Sądu Najwyższego. 116

1.6. Wnioski119

2. Konkretyzacja klauzuli porządku publicznego a zasady współżycia społecznego  122

2.1. Podobieństwo klauzuli porządku publicznego i klauzuli zasad współżycia społecznego. 122

2.2. Sformułowanie sytuacjonistycznej koncepcji klauzuli porządku publicznego  124

2.3. Sformułowanie normatywnej koncepcji klauzuli porządku publicznego. 125

2.4. Sformułowanie własnego stanowiska. 125

ROZDZIAŁ IV

STOSOWANIE KLAUZULI PORZĄDKU PUBLICZNEGO.. 129

1. Wykładnia definicji legalnej klauzuli porządku publicznego. 129

1.1. Klauzula porządku publicznego w prawie prywatnym międzynarodowym a w kodeksie postępowania cywilnego. 129

1.2. Zasadność wykładni definicji legalnej klauzuli porządku publicznego. 130

1.3. Rola nauki prawa w kształtowaniu treści klauzuli porządku publicznego. 130

1.4. Rola judykatury w kształtowaniu treści klauzuli porządku publicznego. 131

1.5. Klauzula porządku publicznego jako wyjątek. 133

1.6. Wykładnia językowa definicji legalnej klauzuli porządku publicznego. 134

1.6.1. Podstawowe zasady. 135

1.6.2. Zasady prawa. 136

1.6.3. Porządek prawny. 137

1.6.4. Rzeczpospolita Polska. 138

1.6.4.1. Demokratyczne państwo prawne. 138

1.6.4.2. Terytorium Rzeczpospolitej Polskiej139

2. Zakres przedmiotowy klauzuli porządku publicznego. 141

3. Zakres czasowy klauzuli porządku publicznego. 144

4. Istotność naruszenia. 146

5. Konkretyzacja klauzuli porządku publicznego. 148

5.1. Ewolucja konkretyzacji klauzuli porządku publicznego. 148

5.2. Konieczność konkretyzacji klauzuli porządku publicznego. 151

5.3. Katalog zasad zaliczanych do klauzuli porządku publicznego. 154

5.3.1. Ogólnosystemowe zasady prawa. 154

5.3.2. Zasady konstytucyjne. 156

5.3.3. Zasady prawa cywilnego. 158

5.3.3.1. Ogólne zasady prawa cywilnego. 159

5.3.3.2. Zasady prawa kontraktowego. 159

5.3.3.3. Zasady prawa spadkowego. 165

5.3.4. Zasady prawa rodzinnego i opiekuńczego. 166

5.3.5. Zasady postępowania cywilnego. 171

5.3.5.1. Zasady sądownictwa polubownego. 174

5.3.6. Zasady innych gałęzi prawa. 179

5.3.6.1. Prawo zamówień publicznych. 179

5.3.6.2. Prawo gospodarcze. 180

5.3.7. Zasady wskazane w doktrynie państw obcych. 182

5.4. Wnioski183

6. Klauzula porządku publicznego a inne podstawy kwestionowania orzeczeń lub ich uznania lub stwierdzenia wykonalności183

CZĘŚĆ II

KLAUZULA PORZĄDKU PUBLICZNEGO POZA KODEKSEM POSTĘPOWANIA CYWILNEGO.. 193

ROZDZIAŁ I193

UMOWY MIĘDZYNARODOWE.. 193

1. Występowanie klauzuli porządku publicznego w wybranych umowach międzynarodowych. 193

1.1. Wybrane umowy multilateralne. 193

1.2. Wybrane umowy bilateralne. 195

2. Znaczenie  § 10 Zasad techniki prawodawczej197

3. Interpretacja umów międzynarodowych. 199

3.1. Rodzaje interpretacji199

3.1.1. Podział ze względu na cel199

3.1.2. Podział ze względu na podmiot dokonujący interpretacji200

3.1.3. Podział ze względu na metodę. 201

3.2. Znaczenie Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów.. 202

4. Kwestia definicji legalnej203

5. Funkcja. 203

5.1. Funkcja ochronna. 203

5.2. Funkcja kontrolna. 204

5.3. Funkcja zewnętrzna. 204

6. Charakter prawny. 205

7. Zakres przedmiotowy. 206

8. Zakres czasowy. 207

9. Istotność naruszenia. 208

10. Konkretyzacja klauzuli porządku publicznego. 209

ROZDZIAŁ II213

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE.. 213

1. Występowanie klauzuli porządku publicznego w obszarze prawa prywatnego międzynarodowego. 213

2. Rys historyczny. 214

3. Kwestia definicji legalnej215

4. Funkcja. 217

4.1. Funkcja ochronna. 218

4.2. Funkcja kontrolna. 219

5. Charakter prawny. 220

6. Wykładnia językowa definicji legalnej klauzuli porządku publicznego. 222

7. Zakres przedmiotowy. 223

8. Zakres czasowy. 224

9. Istotność naruszenia. 225

10. Konkretyzacja klauzuli porządku publicznego. 226

11. Skutki zastosowania klauzuli porządku publicznego. 228

ROZDZIAŁ III

EUROPEJSKIE PRAWO PROCESOWE CYWILNE.. 229

1. Występowanie klauzuli porządku publicznego w obszarze europejskiego prawa procesowego cywilnego. 229

2. Rys historyczny umieszczenia klauzuli porządku publicznego w obszarze europejskiego prawa procesowego cywilnego. 232

3. Znaczenie  § 10 Zasad techniki prawodawczej232

4. Wykładnia prawa europejskiego. 234

4.1. Ogólne zasady wykładni klauzuli porządku publicznego. 236

4.2. Treść klauzuli porządku publicznego zakreślona przez ETS. 237

4.3. Klauzula porządku publicznego w prawie polskim.. 241

4.3.1. Kwestia definicji legalnej242

4.3.2. Funkcja. 242

4.3.2.1. Funkcja ochronna. 243

4.3.2.2. Funkcja kontrolna. 243

4.3.2.3. Funkcja zewnętrzna. 244

4.3.3. Charakter prawny. 244

4.3.4. Zakres przedmiotowy. 245

4.3.5. Zakres czasowy. 246

4.3.6. Istotność naruszenia. 248

4.3.7. Konkretyzacja klauzuli porządku publicznego. 248

ZAKOŃCZENIE.. 251

ŹRÓDŁA PRAWA.. 255

BIBLIOGRAFIA.. 261

ORZECZNICTWO.. 273